De houtsoorten voor vioolbouw – een kort overzicht
De bergspar, Picea excelsa
Vurenhout voor vioolbouw komt bij voorkeur uit de hoge Alpengebieden van Italië, Oostenrijk, Zwitserland of Duitsland, omdat het strenge klimaat daar, net onder de boomgrens, een echte zegen is voor de klank van strijkinstrumenten: De magere grond en de daaruit voortvloeiende langzame groei geven het hout een grote sterkte. In de donkere bergbossen werpen de sparren al vroeg hun onderste takken af omdat ze niet meer door het licht worden bereikt. Daardoor groeien de sparren met langgerekte, knoestvrije stammen en zijn ze precies wat wij als vioolbouwers nodig hebben.
Wij gebruiken de bergspar voor het bovenblad, de basbalk, de klankkast, de blokken en de lijmreepjes.
De Gewone esdoorn, Acer pseudoplatanus
Het beste komt uit de bergen van Zuidoost-Europa, vooral uit Bosnië en andere Balkanlanden.
Bij de vioolbouw gebruiken we de esdoorn, die door zijn golvende groei vaak prachtig gevlamd is.
Het wordt gebruikt voor de rug, de ribben en de nek inclusief de krul of het hoofd. Eerder zelden, maar soms werden ook andere hardhoutsoorten zoals populier, plataan of beuk gebruikt.
Hoe wordt het hout voor de bovenblad en rug uit de stam gezaagd?
De rug en de bovenblad worden radiaal uit de boomstam gezaagd. Dit gaat door het merg van de stam.
De keuze van het toonhout
Goed toonhout is zo licht mogelijk en tegelijkertijd stijf. Door erop te kloppen en er met je vingers overheen te gaan, krijg je een goede indruk van zijn potentieel. De hoogst mogelijke klopklank (met dezelfde afmetingen) is geschikter. Een lange resonantie is ook een teken van kwaliteit. Sommige mensen gebruiken instrumenten zoals een lucchimeter om bepaalde akoestische eigenschappen al bij de aankoop van hout te meten.
Opslag
Het hout moet op een luchtige, droge plaats worden opgeslagen en regelmatig worden verschoven. Vóór de verwerking moet het enige tijd in de werkplaats blijven om te wennen aan de vochtigheid en de temperatuur van de omgeving.
Door het natuurlijke droogproces kun je rekenen op ongeveer 10 jaar voor esdoorn en ongeveer 7 jaar voor vurenhout voordat je er een viool van kunt maken.
De ebbenhout, Diospyros
Veel verschillende houtsoorten van het geslacht Diospyros worden verkocht onder de naam ebbenhout. De bomen groeien in tropische en subtropische bossen. Het kernhout (zonder zichtbare jaarringen) is zeer hard, zwaar en behoort tot de meest waardevolle houtsoorten. Sri Lankaans ebbenhout is de beste kwaliteit, helaas tegenwoordig nauwelijks meer verkrijgbaar. Ebbenhout uit Kameroen is de meest voorkomende variëteit op de wereldmarkt. Hij is vaak diepzwart van kleur, maar meestal ook gestreept met grijze aderen. Slechts ongeveer 10% van de stammen heeft een uniforme zwartheid. Ebbenhout wordt gebruikt voor de toets, het boven- en onderzadel. Vaak ook voor de sleutels, het staartstuk en de kinsteun.
